BİR MÜLKİYET KALESİ

KEMAL TAHİR

1910-1973 yılları arasında yaşamış. Osmanlı bakiyesi. Osmanlı terbiyesi ve davranma biçimlerine sahip. Mesela çok çalışkan. Araştırmacı, veri toplayıcı ...vs

Kitap otobiyografik bir eser. Oldukça hacimli. Saray marangozu olan Mahir ve çırağ çıkarılan Canseza'nın evliliği üzerine kurgulanıyor roman.

Osmanlı döneminin son yılları, işgal İstanbul'u,  kurtuluş savaşı ve cumhuriyetin ilk yıllarında savaşlar, gündelik hayat, fikir akımları, meclis, iktidar ilişkileri,  eski yeni lider karşılaştırması vs... Şehirler, semtlerden köylere dönemin algısı ve yaşama biçimiyle sunuluyor. Osmanlı algısının Cumhuriyetteki evrilmesi, İstanbul- Ankara gerginliği, Sakarya Meydan Muharebesine dair verileri ordu, techizat vs yi de öğreniyoruz romandan.

Aslında ülkenin yaşadığı önemli olayların edebi formda yazılması halka ulaşma, yaygınlaştırma ve süreklilik açısından önemli bir yaklaşım. Bu anlamda Kemal Tahir önemli bir yazımı gerçekleştirmiş oluyor...

Memleketin önemli anlarını roman formunda öğrenmek isterseniz bu kitabı kaçırmamanız lazım. Hatta oradaki bulguları diğer kaynaklarla da destekleyerek çalışılabilir. Döneme dair önemli bilgilenmeler söz konusu.

Fakat Kemal Tahir elindeki bütün bilgileri kitapta vermeyi hedeflemiş gibi. Belki de kitabın vefatından sonra eldeki verilerin toplanmasıyla yazılmasından olabilir. O anlamda çok yoğun uzun diyaloglar kullanılıyor. Bu da kitabı ağırlaştırıyor... Mustafa Özel Kemal Tahir için 'romancı değil tez yazarı' diyor. Kitabın bu yönünü görünce hak veriyorsunuz.

Dönemin edebiyatçılarından Tanpınar’la karşılaştırırsak: Tanpınar daha özgün, rahat ve edebi bir yazım diline sahip. Bir cümlede anlattığını Kemal Tahir bir sayfada anlatıyor diyebilirim.

Kemal Tahir kitabın sonuna 1946 Çorum hapishanesi kaydı düşmüş. O dönemin korkulu rüyası kominizm tehlikesi olduğundan 15 yıl kadar mahpus hayatı var. Hapishanede çok kitap yazıyor. Çıkar çıkmaz arka arkaya kitapları basılıyor.

Kemal Tahir ülkenin önemli olaylarını roman formatında yazarak tarihe not düşüyor.

Katılmadığınız yönleri elediğinizde bile çok önemli kayıtlar var kitaplarında...  Okumak lazım o vakit.

Nevin Meriç 21 Nisan 2021