GENÇ KRAL, Oscar Wilde
Oscar Wilde yeni kral olan bir prensin taç giyme törenini anlattığı bu hikayesinde arka planda nelere nelere değinmiyor ki?
Bir yandan hikayeyi okurken bir yandan da aristokrasinin içindeyseniz eğer, doğal davranmanın bir kusur olduğunu bilmeniz, hatta bu kusurdan kurtulmak için ders almanız gerektiğini okuyorsunuz satırların arkasında.
Aslında hikaye tamamen Wilde’ın kendi estetik, güzellik ve sanat anlayışının ipuçlarını, hayır ipuçlarını değil, bizzat kendisini anlatmakta. Bunu yaparken güzelliklere sahip olmanın yoksullar için ne anlama geldiğini de, yoruma mahal bırakmayan kesin ifadelerle, açık bir yaraya dokunur gibi acı içinde, kendi iç dünyasındaki çelişkiyi deşiyor.
Eğer üst tabakadansanız ve yoksulların sömürülmüş emeğine dayanan gösterişli bir hayatı reddediyorsanız bu sefer kendinizi reddetmek gibi bir çelişkiyle karşı karşıyasınız demektir. “Bir kral kral kılığına girmezse halk onun bir kral olduğunu nereden bilecek?”
Varlıklıların güzel şeylere sahip olabilmesi için yoksulların ödediği bedelleri anlatırken bir yandan da yoksulların bu durumdan nasıl da razı olduklarını dile getirerek, kabullenilmiş zavallılığın sefaletini sergiliyor. Hikaye toplumun en üst tabakası ile en alttakilerin arasındaki uçurumu sergilemeyi amaçlıyor belli ki. Ama bunu yaparken hem nalına hem mıhına vuran bir nesnellik içinde olmaya da özen gösteriyor. Öyle ki sonunda hem alt tabakayı ezenlere kızıyorsunuz, hem de bu öğrenilmiş çaresizliği bir kader gibi benimseyen, hatta onu savunan köle zihniyetlilere.
Yoksulluğun insanı ahlaksızlığa götüren en dipteki halini, biraz da onların çaresizliğini bu ahlaksızlığa gerekçe göstererek tasvir ediyor. “Güneşsiz sokaklarımızdan yoksulluk, o aç gözleriyle sürüne sürüne geçer. Günah da baştan çıkmış suratıyla onun peşine takılıp gider. Sabahları sefalet gözümüzü açar, geceleri utanç aramızda yaşar.”
Hikayenin sonunda kral kılığına girmeyi reddeden kralı halk reddeder ve şöyle derler: “Nerede bu dilenci kılıklı kral? Devletimizin yüz karası olan o oğlan nerede? Onu muhakkak geberteceğiz; çünkü o bizim başımıza geçmeye layık değil!”
Müslümanlar arasında bile sınıflaşma tartışmalarının yaşandığı günümüzde düşündürücü mesajlar içeren bir hikayeyi sizlere de tavsiye ederim. 9.5.2011 Fatma Bayram